Przyczyny powstawania chorób oczu

Choroby oczu to problem, który dotyczy coraz większej liczby społeczeństwa na świecie. Odpowiada za to w dużej mierze rozwój technologii. Cyfryzacja oraz dostępność urządzeń elektronicznych już od najmłodszych lat przyczynia się do powstawania wad wzroku. Poznaj najczęściej występujące choroby narządu wzroku i przyczyny ich powstawania.

Choroby oczu

Częste sygnały sugerujące występowanie problemów z narządem wzroku są lekceważone przez pacjentów. Odsuwanie gazety czy mrużenie oczu podczas czytania to pierwsze z symptomów, które powinny nas skłonić do wizyty u okulisty. Pacjenci uważają, że występowanie tych objawów jest efektem upływu czasu i często są bagatelizowane. Poniżej przedstawiamy jedne z najczęstszych chorób występujących w dzisiejszych czasach.

Nadwzroczność

Nadwzroczność charakteryzuje się zaburzeniem widzenia z bliska. Jeśli mamy problem z widzeniem liter z bliska, a po odsunięciu przedmiotu następuje poprawa, najprawdopodobniej mamy do czynienia z wadą nadwzroczności. 

• Przyczyną powstawania tej wady jest stopniowe zmniejszenie elastyczności mięśni akomodacyjnych i twardnienie soczewki, która traci zdolność zaokrąglania się. Podczas czytania z bliskiej odległości soczewka staje się płaska i źle załamuje się światło, efektem czego promienie nie skupiają się na siatkówce, tylko poza nią.
• Leczenie nadwzroczności polega na zastosowaniu okularów plusowych lub soczewek kontaktowych, alternatywą jest laserowa korekcja wady

Krótkowzroczność

Krótkowzroczność to wada w której widzenie z bliska nie sprawia nam problemu, jednak przedmioty odległe są rozmazane. Z biegiem czasu odległość, w której pacjenci widzą dobrze, zmniejsza się. Podczas tej wady często występują bóle głowy oraz ogólne zmęczenie gałek ocznych.

• Przyczyną krótkowzroczności najczęściej są czynniki cywilizacyjne takie jak czytanie z bliska, spędzanie dużo czasu przed komputerem. Podczas intensywnego wysiłku, jakim jest czytanie ze zbyt małej odległości na małych ekranach, dochodzi do wydłużenia gałki ocznej, co prowadzi do zaburzeń widzenia. Wada również przekazywana jest genetycznie. 
• Leczenie jest takie same jak w przypadku nadwzroczności. Stosuje się okulary korekcyjne lub soczewki. Jest możliwa również laserowa korekcja wady. 

Presbiopia (starowzroczność)

Starowzroczność dotyka niemal każdego w starszym wieku. W efekcie starzenia się soczewki, staje się ona mniej elastyczna i traci zdolność widzenia dalekich i bliskich przedmiotów. 

• Przyczyną powstawania presbiopii w wieku starszym jest po prostu upływ czasu. 
• Leczenie polega na zastosowaniu okularów, ponieważ wada sprawia, że mamy problem widzenia i z bliska i z daleka. Odpowiednie będzie stosowanie i plusów i minusów. Oczywiście również jest możliwa laserowa korekcja wady.

Zespół suchego oka

W dzisiejszych czasach to problem bardzo powszechny. Objawami jest nadmierne pieczenie i podrażnienie gałki ocznej. Pacjenci skarża się na suchość i zmęczenie gałki ocznej. 

• Przyczyną powstawania zespołu suchego oka może być zły skład łez i nieodpowiednie naturalne nawilżenie. Jedną z najczęściej występujących przyczyn jest również zmęczenie
• Leczenie polega na uzupełnianiu nawilżenia za pomocą kropli dostępnych w aptece. Profilaktyką będzie częste mruganie podczas intensywnego wysiłku, takiego jak praca przy komputerze, oglądanie telewizji czy spędzanie dużej ilości czasu na czytaniu. Jeśli problem się nasila, warto skonsultować się z okulistą. Lekarz przeprowadzi badanie, polegające na umieszczeniu bibułki w dolnej powiece i zadecyduje, czy jest konieczność umieszczenia specjalnego koreczka w kanaliku łzowym w celu poprawy nawilżenia.

Jaskra

Jaskra to wada wzroku, która powoduje szereg zaburzeń w widzeniu. Pacjenci mają problem z widzeniem obrazów w całości. Często występują mroczki lub obwódki przy źródłach światła. Pojawia się problem z widzeniem w ciemności, występują częste bóle głowy. Podczas przebiegu choroby pojawiają się problemy z ciśnieniem śródgałkowym, które jest wynikiem zaburzeń produkcji cieczy. Jest produkowana w nadmiarze i istnieje problem z jej odprowadzeniem. Podwyższone ciśnienie śródgałkowe powoduje uszkodzenia nerwu wzrokowego

• Przyczyny powstawania jaskry nie są do końca znane. Zauważono jednak, że dotyka ona z reguły kobiety, występuje zwykle w obu oczach. Pierwsze objawy pojawiają się po 35 roku życia. Na jej występowanie może mieć wpływ niskie ciśnienie, przewlekły stres i skłonności genetyczne. Istnieje również zależność  między występowaniem jaskry, a zachorowaniem na niektóre choroby. Cukrzyca i miażdżyca wywołują zmiany w naczyniach, które sprzyjają występowaniu jaskry
• Leczenie polega na podawaniu specjalistycznych kropli do oczu, które mają za zadanie obniżyć ciśnienie śródgałkowe i poprawić ukrwienie nerwu wzrokowego. W zaawansowanym stadium choroby, gdzie występuje zablokowanie miejsca odpływu cieczy, wykonuje się zabiegi usuwania przeszkody. W skrajnych przypadkach stosuje się operację polegającą na częściowym usunięciu tkanek, w celu utworzenia nowych dróg odpływu cieczy.

Zaćma

Zaćma charakteryzuje się widzeniem za mgłą, intensywnym łzawieniem, widzeniem podwójnie lub w kolorowych otoczkach. Objawem, który świadczy o powstawaniu problemu jest zmętnienie soczewki.

• Przyczyną zaćmy jest przede wszystkim czas. Uważa się, że z biegiem czasu naczynia się starzeją i przekazują do soczewki mniej składników odżywczych, co powoduje brak elastyczności i przezroczystości. Do oka wpada mniej światła i zaczynają się problemy z widzeniem. Uważa się, że na rozwój zaćmy ma wpływ skłonność genetyczna, palenie papierosów, cukrzyca i przewlekłe zapalenia oczu. Zmętnienie występuje w jednym lub w obu oczach i jest najczęściej zauważalne po 60 roku życia. 
• Leczenie zaćmy to nadal problem. Nie wynaleziono jeszcze leku, który hamuje zmiany i cofa te już powstałe. W początkowej fazie choroby podaje się leki w postaci kropli, które spowalniają rozwój choroby. Mimo tego jedynym rozwiązaniem jest zastąpienie soczewki zmętniałej sztuczną. Po wykonaniu operacji dobiera się okulary lub szkła kontaktowe.

Zwyrodnienie plamki żółtej

Zwyrodnienie plamki żółtej czyli AMD to zaburzenia widzenia charakteryzujące się rozmytym lub pofałdowanym obrazem krawędzi przedmiotów. Patrząc na wprost pojawia się często czarna plama, a patrzenie z boku wyostrza obraz.

• Przyczyny AMD nie są do końca znane. Częściej występuje u osób starszych, ale pojawia się też również w młodym wieku. Zauważono zależność między zaburzeniami przemiany materii i wzrostem wolnych rodników w organizmie a występowaniem choroby. Wolne rodniki atakują naczynia krwionośne i niszczą światłoczułe receptory siatkówki. Plamkę może również uszkodzić ostre światło i odbite promienie słoneczne. Choroba prowadzi do częściowej lub całkowitej utraty wzroku.
• Leczenie polega na podawaniu leków poprawiających krążenie oraz witamin i minerałów o działaniu antyoksydacyjnym. W zaawansowanym stadium choroby podaje się dożylnie specjalny preparat, a następnie za pomocą lasera niszczy się zwyrodniałe naczynia krwionośne. Należy pamiętać, że proces choroby można zatrzymać tylko w momencie wcześnie postawionej diagnozy.

Zwyrodnienie ciała szklistego

Zwyrodnienie ciała szklistego polega na pojawieniu się w polu widzenia mętów, które rozmazują obraz. Jest to częsty efekt ucisku kręgosłupa, który prowadzi do niedotleniania oka oraz skurczu naczyń, który występuje podczas przewlekłego stresu

• Przyczyną występowania są zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa oraz choroby takie jak cukrzyca, miażdżyca i nadciśnienie
• Leczenie polega na podawaniu kropli, które rozpuszczają męty lub w skrajnych przypadkach wykonuje się zabieg w którym usuwa się ciało szkliste i zastępuje się go specjalnym preparatem.

Zwyrodnienie siatkówki

Zwyrodnienie siatkówki objawia się pojawieniem się dziur w obrazach oraz występowaniem mroczków.

• Przyczyną może być proces starzenia się, ale i uwarunkowanie genetyczne. I w tym rodzaju wady istnieje zależność występowania zwyrodnienia siatkówki od przebiegu innych chorób, takich jak cukrzyca, miażdżyca, czy nadciśnienie tętnicze. Choroby te prowadzą do uszkodzenia naczyń, co powoduje niedotlenienie siatkówki. Czasami słabe naczynia pękają, powstaje wtedy wylew, który pozostawia blizny, a te powodują zaburzenia widzenia. Najbardziej niebezpieczne są zakrzepy i zatory, które mogą spowodować całkowitą utratę wzroku. 
• Leczenie polega na znalezieniu przyczyny i leczeniu choroby, która wywołuje uszkodzenia naczyń. Pacjenci dodatkowo powinni przyjmować leki poprawiające ukrwienie oraz witaminy.

Retinopatia cukrzycowa

Retinopatia cukrzycowa polega na pojawieniu się paprochów w polu widzenia, co prowadzi do zamazywania obrazu.

• Przyczyną jest cukrzyca, podczas choroby dochodzi do licznych uszkodzeń naczyń włosowatych następnie do uszkodzeń receptorów i włókien nerwowych. Słabe naczynia przepuszczają krew, co skutkuje powstawaniem wybroczyn. Zmienione naczynia nie pełnią już odpowiedniej funkcji  i nie dostarczają odpowiednich składników siatkówce. W skrajnych przypadkach naczynia zamykają się, a pod siatkówką tworzą się nowe, które często wrastają w ciało szkliste. Często występuje również rozwarstwienie siatkówki.
• Leczenie polega na laserowym usunięciu uszkodzonych naczyń. Jest to leczenie zapobiegawcze, chroniące przed dalszymi uszkodzeniami siatkówki.

Retinopatia barwnikowa

Retinopatia barwnikowa objawia się stopniowym pogorszeniem widzenia w ciemności przy słabym oświetleniu. W przypadku tego schorzenia osoba widzi najlepiej obraz centralny 

• Przyczyną powstawania tej choroby jest dziedziczna zdolność do odkładania się barwnika w siatkówce oka. 
• Leczenie retinopatii barwnikowej jest nadal nieznane. Cały czas trwają badania na temat podawania leków rozszerzających naczynia oraz zabiegów operacyjnych, które mogłyby zatrzymać rozwój choroby. 

Odwarstwienie siatkówki

Odwarstwienie siatkówki polega na odklejeniu się światłoczułej tkanki od ściany gałki ocznej. W początkowej fazie choroby pojawiają się czarne mroczki, a następnie zmniejsza się pole widzenia. 

• Przyczyną odwarstwienia siatkówki może być uraz, wiek, zapalenia i zwyrodnienia siatkówki 
• Leczenie jest efektywne, kiedy od razu po wystąpieniu objawów padnie diagnoza. Przeprowadzenie operacji we wczesnym stadium choroby może przywrócić ostrą jakość widzenia. Czas działa na niekorzyść pacjenta. Opóźniona operacja może przyczynić się braku kontaktu siatkówki z naczyniami, które są niezbędne do jej odżywienia i siatkówka oka obumrze. 

Zapalenie spojówek

Zapalenie spojówek to popularne schorzenie, na które chorują dzieci, dorośli i osoby starsze. Zapalenie spojówek może mieć charakter przewlekły i nagły, może być niezakaźne i zakaźne. Pojawia się często u alergików, jako reakcja po styczności z alergenami. 

• Przyczyną powstawania choroby są bakterie, wirusy oraz alergeny.
• Leczenie polega na podawaniu kropli łagodzących objawy. W przypadku alergicznego zapalenia spojówek podaje się leki przeciwhistaminowe. W zakażeniu bakteryjnym wdraża się antybiotykoterapię.

Narząd wzroku to jeden z najważniejszych zmysłów u człowieka. Należy pamiętać o regularnych badaniach w przypadku występowania symptomów, które mogą sugerować choroby. W zachowaniu prawidłowego widzenia ważna jest również dobrze zbilansowana dieta. Dostarczanie organizmowi witamin i minerałów chroni nas przed rozwojem wielu chorób. Osoby, które pracują na co dzień przy laptopie powinny pamiętać o regularnym mruganiu, aby nie powodować nadmiernego wysuszenia oka. Chrońmy również nasz wzrok przed promieniami słonecznymi. Okulary powinny zawierać odpowiednie filtry, które skutecznie zabezpieczą oko przed uszkodzeniem. Pamiętajmy, że wcześnie wykryte schorzenia w większości są odwracalne, dlatego profilaktyka jest najważniejsza.