Opryszczka zajady i afty są to dolegliwości występujące w obrębie ust i w jamie ustnej. Często są mylone, przez co nieprawidłowo je leczymy. W tej kategorii znajdziemy preparaty w formie tabletek, maści, kremów, żeli, płynów oraz sprayu, które pomogą nam zmniejszyć dolegliwości i przyspieszyć leczenie. Wprowadzenie preparatów leczniczych we wczesnej fazie, uchroni nas od cięższego przebiegu infekcji.
Opryszczka to choroba wirusowa wywoływana przez wirus opryszczki zwykłej Herpes (HSV1). Infekcja ta objawia się wykwitem skórnym w postaci wysypki pęcherzykowej, która występuje najczęściej w okolicach ust na granicy górnej wargi. Opryszczce towarzyszy zazwyczaj zaczerwienienie, swędzenie oraz bolesne pieczenie. Pęcherzyki są nabrzmiałe, wypełnione płynem surowiczym, następnie pękają i przeradzają się w strupki. Do zakażenia dochodzi najczęściej w wieku dziecięcym, zazwyczaj przez kontakt bezpośredni z osobą chorą, poprzez używanie tych samych naczyń do picia czy sztućców. Musimy wiedzieć, że objawy opryszczki mogą powracać na skutek takich czynników jak; przeziębienie, menstruacja, stres, spadek odporności, ekspozycja na silne promieniowanie słoneczne oraz przemęczenie czy usunięcie zęba. Ze względu na to, iż jest to wirus występujący w obrębie głowy, może ujawnić się w innym miejscu niż okolice ust. W bardzo rzadkich przypadkach opryszczka może pojawić się w jamie ustnej, rogówce oka a także może spowodować opryszczkowe zapalenie opon mózgowych.
Preparaty oraz leki na opryszczkę występują w formie tabletek, kremu, żeli, maści oraz płynu i plastrów. Leki w postaci tabletek zawierają substancję aktywną jaką jest acyklowir, który posiada działanie przeciwwirusowe, skutecznie hamuje wirusy Herpes i leczy opryszczkę. Preparaty stosowane zewnętrznie natomiast posiadają substancje takie jak acyklowir, dekonazol i denotywir. Kremy, maści i żele to preparaty, które stosuje się miejscowo. Zapobiegają pieczeniu, zaczerwienieniu oraz swędzeniu a także hamują rozwój wirusów. W żelach na opryszczkę możemy znaleźć kwas krzemowy, który wysusza zmiany chorobowe, natomiast w kremach często używanymi substancjami są także; alantoina, tlenek cynku, siarczan cynku oraz olejek z drzewa herbacianego.
Zajady to zapalenie grzybicze lub bakteryjne, umiejscowione w kącikach ust. Objawia się bolesnymi, piekącymi i czerwonymi pęknięciami z tendencją do krwawień i tworzeniem nadżerek. Charakterystyczne dla zajadów są także pęknięcia linijne, które powstają w obrębie śluzówki kątów ust. Nieleczone zajady, mogą utrzymywać się przez kilka tygodni i powodować blizny. Przyczyną powstawania zajadów mogą być czynniki miejscowe i ogólne takie jak; zakażenie bakteriami lub/i drożdżakami, obniżona odporność, niedobór witamin z grupy B, antybiotykoterapia, anemia, suchość skóry lub nadmierne wydzielanie śliny, nieprawidłowa higiena jamy ustnej, otyłość, nawykowe oblizywanie warg lub kącików ust, drażnienie przez aparaty dentystyczne oraz niektóre choroby ogólnoustrojowe.
Suplementy, dermokosmetyki i leki na zajady występują w formie maści, kremu, żelu oraz tabletek. Najbardziej popularnym preparatem na zajady są maści, które zawierają wosk pszczeli, masło shea, olej z nasion słonecznika, witaminy z grupy B zwłaszcza B2 i B5. Przyspieszają one gojenie ran, zaczerwienień, świąd oraz wspomagają prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego. Składnikiem aktywnym w maściach i żelach jest chloroheksydyna nieraz wspierana przez olejek z drzewa herbacianego. Posiada działanie odkażające, bakteriobójcze oraz antyseptyczne i bakteriostatyczne. Dodatkowo żele na zajady mają lżejszą konsystencję od maści i niektóre z nich posiadają w składzie hydrolat oczarowy, który działa ściągająco, kojąco i łagodząco. Kremy od wcześniejszych preparatów, różnią się tym, iż posiadają kompleksy sylimarynowo-fosfolipidowe oraz trójglicerydy kaprylowo-kaprynowe. Wykazują działanie natłuszczające, nawilżające, regeneracyjne oraz okluzyjne.
Afty to owrzodzenia w jamie ustnej, które pojawiają się na dziąsłach, na wewnętrznej stronie policzków i warg oraz pod i na języku a także w gardle. Wyglądem przypominają małe ranki, o okrągłym kształcie, często bolące, o czerwonym kolorze z żółtym lub białym nalotem. Afty nie są zaraźliwe. Rozróżniamy afty małe i duże oraz opryszczkopodobne. Różnią się od siebie czasem trwania, wielkością oraz miejscem występowania. Małe afty pojawiają się najczęściej, pojedynczo i przeważnie znikają po kilku dniach, nie powodując ran. Przyczyny pojawiania się ich nie są do końca znane, aczkolwiek mówi się, że nawracające afty mają podłoże immunologiczne. Badania wskazują, że ich nawracanie może mieć coś wspólnego z chorobami zapalnymi takimi jak; choroba Leśniowskiego-Crohna, celiakia, wrzodziejące zapalenie jelita grubego oraz choroba migdałków czy refluksowa. Afty zalicza się do schorzeń wieloczynnikowych. Najczęstszymi przyczynami powstawania małych aft są; nieodpowiednia higiena jamy ustnej i choroby zębów, urazów na skutek działań stomatologa, stresu, braku odporności, uwarunkowań genetycznych oraz od aparatu ortodontycznego czy protezy a także od niewłaściwej diety. Rzadziej występujące, to afty duże, których średnica może mieć nawet 3 cm. (gdzie małe afty średnio mają do 1cm). Występowanie ich jest niebezpieczne, mogą pozostawić rany i utrzymują się nawet od 10 dni do powyżej 6 tygodni. Na pojawienie się dużych aft mają wpływ czynniki podobne jak w pierwszym przypadku, dodając jeszcze zaburzenia autoimmunologiczne np. HIV lub podrażnienia przez stosowanie past do zębów zawierających dodecylosiarczan sodu. Ostatnim rodzajem tej dolegliwości jest afta opryszczkopodobna. Są to małe afty występujące w dużych ilościach, zgrupowane, bolesne i mogą utrzymywać się od 7 do 10 dni.
Na rynku farmaceutycznym jest wiele preparatów i leków na afty, które występują w różnych formach. Można kupić płyny, spraye, żele i maści o różnym działaniu. Leczenie może być miejscowe lub ogólnoustrojowe w przypadku często nawracających dolegliwości. Przy aftach małych, które występują rzadko stosuje się leczenie miejscowe, za pomocą preparatów, które zawierają np. lidokainę, chlorheksydynę, dekspantenol, chlorek cetylopirydyniowy, oktenidynę, cytrynian cynku czy glicerynę. Stosuje się je wraz z wyeliminowaniem czynników, które zwiększają ryzyko ich pojawienia się. Preparaty te przyspieszają gojenie, odkażają, uśmierzają ból oraz zapobiegają zakażeniu grzybicznemu lub bakteryjnemu. Leczenie ogólnoustrojowe wdraża się, gdy pomimo stosowania powyższych środków, afty powracają lub mają cięższy przebieg. Wtedy lekarz zleca badania, by wdrożyć odpowiednie leczenie.
Każda zmiana jaka pojawia się w obrębie ust, wymaga stosowania odpowiedniego preparatu. Jeśli nie wiemy co wybrać, warto skorzystać z rad specjalistów, którzy pomogą dobrać właściwy środek do leczenia. W naszej aptece Papaya, można znaleźć preparaty wielu dobrych firm na dolegliwości związane z jamą ustną oraz fachową pomoc farmaceuty.
