Hashimoto - plaga XXI wieku

Mam Hashi, jestem Hashimotką - to coraz częściej słyszane stwierdzenia wśród społeczeństwa. Wszystko to dzieje się przez coraz większą tendencję populacji do chorób tarczycy, a w szczególności Hashimoto. Ten rodzaj zapalenia tarczycy jest jednym z najczęściej diagnozowanych chorób w gabinecie endokrynologicznym. Czym różni się ta choroba od niedoczynności tarczycy? O Hashimoto po raz pierwszy mówiono już w 1912 roku. Pierwsze przypadki opisał japoński lekarz Hakaru Hashimoto, jednak dopiero 19 lat później określono tę chorobę jako osobną jednostkę, którą nazwano nazwiskiem japońskiego lekarza. 

Czym jest tarczyca?

Tarczyca to mały gruczoł dokrewny, który waży od 20 do 30 gramów. Mimo swoich małych rozmiarów, jej zaburzona praca może wpłynąć na pracę całego organizmu. Tarczyca produkuje tyroksynę, kalcytoninę oraz trójjodotyroninę. Te 3 różne hormony wpływają na metabolizm białek, węglowodanów, tłuszczów i cholesterolu. Dodatkowo mają wpływ na prawidłową pracę serca, mięśni, układ nerwowy oraz mózg. Ich prawidłowe działanie jest tak ogromnie ważne, ponieważ hormony produkowane przez tarczycę wpływają na większość tkanek w całym organizmie. Dlatego jakiekolwiek zaburzenia powodują zachwianie równowagi całego organizmu. Hormony tarczycy wpływają w 30 % za spoczynkową przemianę materii. Niedobór hormonów przyczynia się do odkładania tkanki tłuszczowej. 

Czym jest choroba Hashimoto?

Hashimoto to przewlekła choroba zapalna tarczycy, która ma podłoże autoimmunologiczne. Oznacza to, że system odpornościowy wytwarza przeciwciała przeciwko sobie - czyli prowadzi do wyniszczenia tarczycy. Potocznie mówi się, że Hashimoto to stan zapalny, który powoli zjada tarczycę. Organizm zaczyna widzieć tarczycę jako wroga i wysyła przeciwko niej komórki odpornościowe, które mają za zadanie zwalczać zagrożenie.

Przyczyna powstawania choroby Hashimoto

Do dziś dzień nie ma jednoznacznej teorii, która mówi o konkretnej przyczynie powstawania Hashimoto. Lekarze sugerują, że na zachorowanie mają wpływ czynniki genetyczne i środowiskowe. Uważa się, że ogromny wpływ na wywoływanie choroby ma stres. Dodatkowo za przyczynę uznaje się również wahania estrogenów, częste infekcje lub niedobory selenu. Medycyna nadal nie posiada potwierdzonych danych na temat konkretnych czynników wywołujących tę chorobę. 

Objawy choroby Hashimoto

Choroba może postępować latami, a pacjenci często lekceważą symptomy, które sugerują zaburzenia ze strony tarczycy. Częste zmęczenia czy senność jest bardziej kojarzona z nadmiernymi obowiązkami w codziennym życiu niż z jakąś chorobą. Dzieje się tak na skutek powolnego procesu wyniszczania. Tarczyca daje o sobie znać w momencie częściowego upośledzenia, które wpływa na nieprawidłowe wytwarzanie hormonów. Do najczęściej występujących objawów tej choroby zaliczamy:

• senność
• zmęczenie
• bóle mięśni
• zaburzenia rytmu serca
• zaburzenia miesiączkowania
• wypadanie włosów
• sucha cera
• przybieranie na wadze
• nietolerancja zimna
• pogorszenie się stanu fizycznego
• drżenie dłoni

Charakterystyczne objawy Hashimoto są spowodowane niedoczynnością, która powstaje na skutek procesu zniszczenia tarczycy.

Diagnostyka Hashimoto

Pacjenci często dowiadują się o swojej chorobie przez przypadek. Idą do lekarza, ponieważ nie radzą sobie z ciągłymi problemami skórnymi, wypadają im włosy lub mają problemy z koncentracją. Lekarz rodzinny po przeprowadzeniu wywiadu i wykluczeniu innych chorób, kieruje pacjentów na podstawowe badania TSH. W przypadku występowania nieprawidłowości, pacjent zostaje skierowany do lekarza endokrynologa, który dokładnie zbada przyczynę zapalenia tarczycy. W gabinecie endokrynologicznym dokonuje się badania palpacyjnego, które już może wykazać wstępne przesłanki do Hashimoto. W przypadku występowania tej choroby tarczyca ma tendencję do znacznego zmniejszania się. Jeśli gruczoł jest znacznie pomniejszony, pacjenta kieruje się na szereg badań: TSH, FT4, FT3, przeciwciała anty-TPO, anty-TG i TRAb. Dodatkowo zaleca się wykonanie USG tarczycy. Podczas wykrycia zmian guzkowych w obrazie badania, może zostać zlecona biopsja cienkoigłowa. 

Jakie wyniki mówią o  chorobie Hashimoto

Jeśli w wynikach krwi przeciwciała przeciwtarczycowe anty-TPO są powyżej 500, określa się wstępnie podejrzenie występowania choroby Hashimoto. Dodatkowo jeśli u pacjenta jest podwyższony poziom TSH, wskazujący na niedoczynność tarczycy, potwierdzają się przypuszczenia o chorobie. Do pełnego obrazu choroby zalicza się również hipoechogeniczny miąższ tarczycy podczas badania USG. 

Leczenie  choroby Hashimoto

Hashimoto leczymy w momencie występowania zaburzeń ze strony hormonów. Istnieje możliwość, że pacjent posiada przeciwciała, jego obraz tarczycy wykonany za pomocą USG potwierdza występowanie choroby, ale nie współistnieją zmiany w stężeniu hormonów. O takich pacjentach mówi się, że ich choroba jest w uśpieniu. Lekarz w przypadku takich pacjentów zaleca wizyty i badania kontrolne. Jeśli stężenie TSH i FT4 jest poniżej lub powyżej normy, wdraża się leczenie farmakologiczne. 

Przebieg choroby Hashimoto

W przebiegu Hashimoto zauważalne są dwa obrazy choroby. U jednych pacjentów występuje przewlekła niedoczynność, która stale się powiększa, a u drugich w agresywnym momencie choroby pojawia się nadczynność, która samoistnie ustępuje i przechodzi w niedoczynność. 

Choroby współistniejące z Hashimoto

Pacjenci z chorobą Hashimoto często posiadają szereg chorób współistniejących, do których należąi:

• niedoczynność przytarczyc
• niedoczynność nadnerczy
• celiakia
  
• miastenia
• zespół Sjogrena
• anemia złośliwa
• zespół Downa
  
• zespół Turnera
• zespół Klinefeltera

Dieta w Hashimoto

U pacjentów ze stwierdzonym przewlekłym limfatycznym zapaleniem tarczycy, ważne jest odpowiednie odżywianie. Zaleca się, aby chorzy przyjmowali 4-5 posiłków dziennie, a ten ostatni spożywali około 3 godzin przed snem. Dodatkowo ich dieta powinna być wzbogacona w jod, selen, żelazo i cynk. Wszystkie te składniki wspierają pracę tarczycy. Od niedawna panuje trend na wykluczanie glutenu z diety chorych na Hashimoto. Nie wolno wprowadzać takich restrykcji na własną rękę. Każdy organizm jest inny i inaczej będzie reagować, dlatego jeśli chcemy spróbować diety bezglutenowej, należy najpierw skonsultować się z dietetykiem. 

Hashimoto, a ciąża

Kobiety prawidłowo leczone i pod stałą kontrolą endokrynologa mogą zajść w ciążę i urodzić zdrowe dziecko. Ryzyko występowania wad płodu lub komplikacji podczas ciąży istnieje w momencie nieleczonej niedoczynności. 

Skutki nieleczonej niedoczynności w ciąży:

• poronienie
• przedwczesny poród
• stany przedrzucawkowe
• anemia
• obumarcie płodu
• wady rozwojowe płodu

W ciąży wykonywane są regularnie badania, które pomagają wykryć nieprawidłowości. Do podstawowych badań należy również badanie hormonów tarczycy.

Hashimoto jest chorobą przewlekłą, nie jest natomiast wyrokiem. Pacjenci po dostosowaniu odpowiedniego leczenia funkcjonują normalnie. Najważniejsze jest bacznie obserwować swój organizm, gdyż przewlekłe zmęczenie jest pierwszym sygnałem świadczącym o konieczności wykonania podstawowych badań. Pamiętajmy, że szybkie wdrożenie leczenia zapobiega powstawaniu dalszych konsekwencji zdrowotnych.