Nietolerancja glutenu to coraz bardziej popularnie występujący problem. Schorzenie to inaczej nazywane jest celiakią. Uważa się, że obecnie na nietolerancję glutenu cierpi około 10% populacji. Problem staje się coraz bardziej powszechny, dlatego też rynek dostarcza coraz to więcej produktów ,,gluten free’’
Czym jest celiakia, czyli nietolerancja glutenu?
Celiakia to nietolerancja białka obecnego w nasionach pszenicy, owsa i jęczmienia. Z racji szerokiego zastosowania tego białka, chorzy często muszą diametralnie zmienić swoją dietę oraz stale kontrolować wszystko, co spożywają. Gluten jest obecny również w wielu preparatach dostępnych w aptece, dlatego też ograniczenia nie dotyczą tylko jedzenia, ale też doboru leków przy innych chorobach. Pierwsza wzmianka na temat celiakii pojawiła się w 1888 roku. Samuel Gee opisał nietolerancję na białko zbóż, która objawiała się przewlekłą niestrawnością, a leczeniem było właśnie unikanie spożywania białka zawartego w zbożach. Nietolerancję glutenu nazywamy też chorobą trzewną. Uważa się, że jest to choroba o podłożu immunologicznym, która jest przekazywana genetycznie. U pacjentów z celiakią białko zbożowe działa toksycznie na jelita, to znaczy uszkadza kosmki jelita cienkiego i prowadzi do ich zaniku oraz uszkadza wypustki błony śluzowej jelita, które są odpowiedzialne za wchłanianie składników odżywczych. Ostatnie badania dowodzą, że nietolerancja glutenu nie jest tylko chorobą jelit, ale schorzeniem, które atakuje cały organizm ze względu na nadmierną odpowiedź immunologiczną na spożywany gluten.
Kto jest narażony na występowanie celiakii?
Choroba może pojawić się w każdym wieku. Oznacza to, że to schorzenie może pojawić się zaraz po wprowadzeniu pierwszych posiłków zawierających gluten oraz u osób starszych lub w średnim wieku. Ostatnie badania dowodzą, że częściej na celiakię zapadają kobiety. Zauważa się znaczny przyrost zachorowań w krajach, w których produkty zbożowe są podstawowym produktem spożywczym. W Polsce szacuje się, że chorych na tę chorobę jest około 400 tysięcy ludzi, a tylko 3% pacjentów ma tego świadomość.
Objawy nietolerancji glutenu
Choroba często przez kilka lat nie daje o sobie znać, a objawy są tak znikome, że ciężko zauważyć u siebie jakieś nieprawidłowości. Do głównych objawów zaliczamy niestrawność, biegunki, wymioty, utrata masy ciała, zaparcia i wzdęcia. Dodatkowo pacjenci z tą chorobą posiadają zaburzenia czynności wątroby. Celiakia objawia się również problemami skórnymi, a u nastolatków opóźnionym dojrzewaniem. Obecnie wymienia się około 200 objawów, które są łączone z zaburzeniem glutenu. U pacjentów mogą pojawiać się objawy takie jak: depresja, zaburzenia równowagi, bóle głowy, uszkodzenia szkliwa, osłabienie mięśni, niski wzrost, zaburzenia krzepliwości. Celiakię dzielimy na pełnoobjawową oraz skąpoobjawową.
Do pełnoobjawowej celiakii zaliczamy objawy takie jak:
- bóle brzucha z występującymi zaparciami lub biegunkami
- utrata masy ciała spowodowana biegunkami
- zaburzenia rozwoju u dzieci
- niski wzrost
- niedobory witamin i minerałów spowodowane biegunkami
- złe wchłanianie witamin i minerałów
- depresja
Do skąpoobjawowej celiakii zaliczamy objawy takie jak:
- afty i zapalenia jamy ustnej
- ciągłe zmęczenie
- uszkodzenia szkliwa zębowego
- zaburzenia neurologiczne
- uporczywe bóle głowy
- zaburzenia płodności
Co się dzieje, kiedy osoba chora na celiakię spożyje gluten?
W jelitach pacjenta po spożyciu glutenu powstaje stan zapalny. Gluten w jelitach chorego jest oporny na działanie kwasu solnego i enzymów trawiennych, dlatego też wnika w ściany jelita cienkiego i w wyniku przemian enzymatycznych pobudza komórki układu odpornościowego do uwalniania czynników zapalnych. Na skutek całego tego procesu powstaje stan zapalny, który prowadzi do zaniku kosmków jelitowych.
Diagnostyka celiakii
Nie ma jednoznacznego badania, które potwierdziłoby nietolerancję glutenu. Jednak kluczowym elementem diagnostyki tego schorzenia jest wykonanie badania laboratoryjnego w kierunku przeciwciał EMA. Dodatkowo wykonuje się endoskopię, w której można zauważyć zmiany w dwunastnicy. Podczas tego badania istnieje również możliwość wykonania biopsji w celu określenia stanu kosmków. Jednak biopsję wykonuje się głównie u dorosłych.
Leczenie celiakii
Leczenie opiera się na leczeniu objawowym oraz wyeliminowaniu z diety produktów zawierających gluten. Chociaż leczenie wydaje się łatwe, wymaga ono wielu wyrzeczeń. Życie z nietolerancją glutenu wymaga zrezygnowania z dotychczasowych przyzwyczajeń żywieniowych oraz włączenia produktów bogatych w witaminy i minerały. Osoby cierpiące na to schorzenie często posiadają niedobory mikroelementów.
Mimo wzrostu zachorowań i wyjścia naprzeciw osobom chorującym na celiakię, życie z nietolerancją glutenu nie jest łatwe. Należy zawsze kontrolować spożywane produkty w celu uniknięcia problemów zdrowotnych.
komentarze (0)