Toczeń rumieniowaty - przyczyny i leczenie

Toczeń rumieniowaty

Toczeń rumieniowaty jest jedną z chorób autoimmunologicznych. Choroby autoimmunologiczne polegają na atakowaniu własnych tkanek poprzez układ odpornościowy. Organizm produkuje przeciwciała, bo jest w ciągłej gotowości do podjęcia walki z antygenami. Prowadzi to do powstawania przewlekłego stanu zapalnego. U zdrowego człowieka taka reakcja występuje w przypadku obecności wirusów i bakterii, a u pacjenta z chorobą autoagresywną organizm produkuje przeciwciała przeciwko sobie.

Do chorób autoimmunologicznych zaliczamy również:

• Hashimoto
  
• choroba Leśniowskiego-Crohna
• wrzodziejące zapalenie jelita grubego
• stwardnienie rozsiane
  
• łuszczyca
  
• reumatoidalne zapalenie stawów

Czym jest toczeń?

Toczeń jest chorobą nieuleczalną. Wszystkie choroby autoimmunologiczne są schorzeniami przewlekłymi, na które nie ma jeszcze skutecznego lekarstwa. Środki farmakologiczne podawane podczas chorób autoagresywnych pomagają tylko zniwelować objawy, aby zapewnić normalne funkcjonowanie pacjenta. Choroba ta atakuje głównie kobiety do 30 roku życia. 

Przyczyny tocznia rumieniowatego

Tak jak w przypadku wszystkich chorób autoimmunologicznych, nie jest znana jeszcze konkretna przyczyna występowania tocznia. Uważa się jednak, że na rozwój może mieć wpływ wiele czynników, takich jak: czynniki środowiskowe, uwarunkowania genetyczne oraz czynniki hormonalne. Często dochodzi do pojawienia się pierwszych objawów w czasie ciąży lub w okresie dojrzewania. Zmiany hormonalne przyczyniają się do powstawania wielu zaburzeń i często są czynnikiem zapalnym wielu chorób. Istnieje również teoria, że choroba ta rozwija się na skutek uwarunkowań genetycznych pod wpływem bodźca. Do bodźców wywołujących tocznia rumieniowatego zaliczamy:

• ekspozycję na światło słoneczne - u osób podatnych na zachorowanie na tę chorobę usuwanie komórek obumarłych, w wyniku nadmiernego opalania, jest zaburzone. Organizm zaczyna traktować ten proces jako cel do zniszczenia, czyli zaczyna produkować autoprzeciwciała. Powstaje stan zapalny oraz charakterystyczne zmiany skórne. 
• zakażenia - zauważa się zależność między występowaniem choroby a zakażeniem retrowirusami, wirusami Epsteina-Barra i niektórymi bakteriami. 
• leki - niektóre leki mogą wywoływać tak zwany toczeń polekowy. Do grupy leków wpływających na rozwój choroby zaliczamy: prokainamid, chlorpromazynę, metyldopę, hydralazynę, izoniazyd, antagonistów TNF-alfa, interferon. Ten rodzaj tocznia w większości nie atakuje narządów wewnętrznych i w większości przypadków mija po odstawieniu leków. 
• inne - uważa się również, że na rozwój chorób autoimmunologicznych ma wpływ dieta wysokotłuszczowa oraz palenie papierosów.  

Jakie są objawy tocznia rumieniowatego?

Objawy są dość złożone, dlatego też często trudno zdiagnozować tą chorobę. Symptomy pojawiają się stopniowo i mają różne nasilenie. Do objawów tocznia zaliczamy:

• rumień na twarzy w kształcie motylka 
• nadmierne wypadanie włosów
• przewlekłe zmęczenie
• utrata wagi i brak apetytu
• bóle mięśniowo-stawowe
• zaburzenia emocjonalne
• problemy z płodnością
• delikatnie podwyższona temperatura ciała

Rumień pojawia się w większości przypadków na samym początku choroby. Zaczerwienienie pojawia się na skórze policzków i nosa, jest ono w kształcie motylka. Rumień jest efektem nadwrażliwości na promienie słoneczne. 

Toczeń- przebieg

Toczeń, jak wszystkie choroby autoagresywne, może mieć różny przebieg. W zależności od występowania procesu zapalnego w danym układzie przebieg może być łagodny lub ostry. Toczeń może zaatakować:

• układ stawowy - proces zapalny umiejscowiony w tym układzie prowadzi do powstawania objawów podobnych do reumatoidalnego zapalenia stawów. To znaczy, że mogą występować bóle stawowe i mięśniowe, a w późniejszym etapie problemy z poruszaniem się
• układ wydalniczy - proces zapalny prowadzący do zaburzenia czynności nerek oraz częstych infekcji dróg moczowych z obecnością białka w moczu
• układ nerwowy - zaburzenia emocjonalne, możliwość występowania depresji czy napadów drgawkowych.
• układ krwionośny - zaburzenia krzepliwości, przewlekła niedokrwistość
• układ pokarmowy - przewlekłe bóle brzucha, problemy z wypróżnianiem, zapalenie jelit i nietolerancje pokarmowe
• układ krążenia - nadciśnienie, przedwczesna choroba wieńcowa oraz zaburzenia rytmu serca
• układ oddechowy - skłonność do powstawania zapalenia płuc i oskrzeli o ciężkim przebiegu.

Toczeń jest chorobą ciężką w leczeniu, dlatego że wymaga konsultacji lekarzy z wielu dziedzin. W zależności od umiejscowienia się stanu zapalnego potrzebna jest konsultacja u różnych specjalistów. Należy jednak pamiętać, że leczenie niweluje skutki i objawy, jednak nie zwalcza przyczyny.

Diagnostyka tocznia rumieniowatego

Diagnostyka tocznia opiera się przede wszystkim na badaniach laboratoryjnych i obrazowych. Pacjent zostaje poddany testowi ANA, który ma na celu wykrycie przeciwciał przeciwjądrowych.

Leczenie tocznia rumieniowatego

W zależności od występowania objawów podaje się leki o działaniu przeciwzapalnym, przeciwbólowym, przeciwmalarycznym oraz immunosupresyjnym. W zaostrzeniach choroby stosuje się również kortykosteroidy. Dodatkowo leczy się skutki powstałe w wyniku choroby. W przypadku występowania dolegliwości ze strony układu kostnego zaleca się wdrożenie ćwiczeń niwelujących objawy. W celu złagodzenia objawów można również udać się do fizjoterapety.

Choroba ta prowadzi do ciągłej walki organizmu. Powstające przeciwciała uruchamiają procesy zapalne, które prowadzą do zniszczenia zajętego narządu lub układu. Dochodzi do odkładania się tak zwanych kompleksów immunologicznych, które atakują bezpośrednio krwinki, zmieniają aktywność komórek nerwowych, czy zaburzają krzepliwość krwi. Toczeń jest chorobą nieuleczalną, jednak stosowanie się do zaleceń lekarza prowadzącego może przyczynić się do poprawy funkcjonowania organizmu. Ważnym elementem podczas terapii jest również pozytywne nastawienie. Uważa się, że stres powoduje zaostrzenie choroby i wpływa negatywnie na leczenie. Obecnie prowadzone są badania kliniczne nad lekiem, który budzi wiele nadziei u osób chorujących na toczeń rumieniowaty. Być może okaże się on przełomem w medycynie, który zmieni życie wielu pacjentów.