Rola żelaza w organizmie człowieka

Żelazo jest jednym z mikroelementów, które są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Jego niedobór może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych. Jak żelazo wpływa na organizm ludzki? Czy jest ono nam potrzebne? W jaki sposób uzupełniać niedobory?

Funkcje żelaza w organizmie

Żelazo jest niezbędne do prawidłowej pracy całego organizmu. Wspomaga wiele procesów, między innymi bierze udział w transporcie tlenu. Żelazo jest obecne w krwinkach czerwonych oraz w mioglobinie, co oznacza, że bierze czynny udział w transporcie tlenu. Gdy krew w naszym płucach płynie, żelazo łączy się z cząsteczkami tlenu, który jest transportowany do wszystkich narządów w naszym ciele. Mioglobina, w której są obecne cząsteczki żelaza, uzupełnia mięśnie w tlen, następnie pozostałości żelaza są wchłaniane przez dwunastnicę.

Wpływ żelaza na organizm

Żelazo wpływa między innymi na układ odpornościowy. Przy niedoborze żelaza system obronny nie jest w stanie prawidłowo działać. Dodatkowo żelazo wpływa na układ nerwowy, wspomaga procesy myślenia i wspiera siły witalne. 

Niedobór żelaza

Niedobory żelaza dają charakterystyczne objawy, które powinny nas skłonić do wykonania badania określającego poziom tego mikroelementu. Niedobór żelaza prowadzi do powstawania anemii, a co za tym idzie występowania objawów takich jak: ogólne osłabienie, senność, zaburzenia równowagi, bladość skóry, omdlenia.

Nadmiar żelaza

Żelazo w za dużych dawkach jest również niebezpieczne, objawy przedawkowania żelaza nie są jednak widoczne od razu. Nadmiar żelaza kumuluje się w organizmie i odkłada w wątrobie i trzustce. Żelazo odkładane w narządach z czasem staje się toksyczne dla organizmu. Nadmiar żelaza daje objawy takie jak: spadek masy ciała, bóle stawowe, zmiana koloru cery na szary, wypadanie włosów, nieregularne miesiączki. 

Nadmiar żelaza w ciąży

Ciężarne często sięgają po suplementy dostępne w aptece, które zawierają zestaw witamin i minerałów, w tym znajduje się często duża dawka żelaza. Przeprowadzone badania dowodzą, że wysoki poziom żelaza u matki może skutkować niską wagą urodzeniową dziecka. Zwiększony poziom tego pierwiastka może również skutkować występowaniem zatrucia ciążowego.

Zapotrzebowanie na żelazo

Istnieją normy, które są zależne od wieku i płci. Na niedobory bardziej narażone są kobiety. Panie mogą posiadać zaburzony poziom żelaza wynikający z obfitych miesiączek, po utracie dużej ilości krwi podczas porodu czy kobiety w ciąży lub mamy karmiące. 

Źródła żelaza w diecie

Żelazo obecne w pożywieniu dzielimy na dwie grupy: hemowe, czyli takie, które pochodzi od zwierząt i niehemowe, czyli te pozyskiwane z roślinności. Organizm ludzki bardziej przyswaja żelazo pochodzenia zwierzęcego. Głównym źródłem pokarmowym, za pomocą którego możemy uzupełnić niedobory jest mięso. Aby skutecznie dostarczyć organizmowi żelaza należy wybierać chude mięso czerwone, drób i wątróbkę wieprzową.

Czy wegetarianin musi suplementować żelazo?

Mimo tego, że żelazo jest obecne również w roślinach, żelazo odzwierzęce posiada większą zdolność wchłaniania przez nasz organizm. Diety, w których nie ma mięsa są bogate w różnorodność składników, dlatego osoby nie jedzące mięsa nie powinny mieć problemów z niedoborem żelaza. 

Które produkty roślinne są bogate w żelazo?

Prawidłowa dieta wegetariańska posiada różnorodność składników, które zapewniają odpowiednią dawkę mikroelementów i witamin niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Produkty zawierające żelazo:

Żelazo jest często nadużywanym suplementem, zwłaszcza taki stan rzeczy jest obserwowany u kobiet w ciąży. Wybierane przez pacjentów preparaty multiwitaminowe zawierają w większości dawkę żelaza, która prawie pokrywa dzienne zapotrzebowanie. Dlatego jeśli decydujemy się przyjmować preparaty zawierające żelazo należy oznaczyć poziom żelaza we krwi i sprawdzić czy nasz organizm potrzebuje faktycznie wsparcia farmakologicznego. W krajach mniej rozwiniętych Światowa Organizacja Zdrowia alarmuje o częstych niedoborach żelaza. Szacuje się, że w krajach takich jak Gwatemala czy Kambodża co 4 osoba posiada znaczne niedobory żelaza. Dzieje się tak na skutek ubóstwa, jakie panuje w tym kraju i braku dobrze zbilansowanej diety. Zarówno nadmiar oraz niedobór może przyczynić się do problemów zdrowotnych. Dlatego zadbajmy o swoje zdrowie!