Konflikt serologiczny to powikłanie ciąży, do którego może dojść, kiedy matka dziecka posiada krew z czynnikiem Rh-, a ojciec Rh+. O czynniku Rh plus lub minus decyduje obecność antygenu D. Oznacza to, że osoby z antygenem D posiadają czynnik Rh+, a pacjenci nie posiadający antygenu Rh-.
Co dzieje się podczas konfliktu serologicznego?
Kiedy podczas ciąży okazuje się, że płód odziedziczył czynnik Rh+ po ojcu, wtedy rozwijając się w łonie matki (która ma czynnik Rh-) jest traktowany jak intruz. Podczas konfliktu serologicznego organizm kobiety mającej czynnik Rh- wytwarza przeciwciała, które mają za zadanie zniszczyć płód. Na konflikt serologiczny narażone są tylko i wyłącznie kobiety posiadające krew z czynnikiem Rh-. Łożysko podczas ciąży jest naturalną barierą, która ma za zadanie chronić płód. Istnieje jednak możliwość skrzyżowania krwi podczas porodu, a w takim przypadku organizm matki może wytworzyć przeciwciała, które będą walczyć z krwią dziecka. Przy pierwszej ciąży istnieje małe prawdopodobieństwo, że organizm kobiety wytworzy tyle przeciwciał, że jest w stanie wpłynąć negatywnie na zdrowie dziecka. Problem zaczyna pojawiać się w momencie zajścia w drugą ciążę.
Kiedy konflikt serologiczny może być groźny?
Istnieją sytuacje, w których ryzyko kontaktu krwi może nieść za sobą poważne konsekwencje. Do sytuacji, w których może dojść do powikłań należą:
- poczęcie dziecka przez kobietę o czynniku Rh+ i mężczyznę z czynnikiem Rh-. W takiej sytuacji dziecko ma 50% szans na odziedziczenie czynnika Rh+
- badania przeprowadzone u kobiety w ciąży, które mogą narazić na kontakt krwi z matką
- wcześniejszy możliwy kontakt z czynnikiem Rh+, do którego może dojść podczas:
- pierwszej ciąży, która zakończyła się urodzeniem dziecka o czynniku Rh+
- poronienia płodu o czynniku Rh dodatnim
- wstrzyknięcia przez zanieczyszczoną igłę krwi o czynniku Rh+
- transfuzji krwi lub przeszczepu o czynniku Rh+
Jak zapobiegać konfliktowi serologicznemu?
Kobiety o czynniku Rh- mogą być leczone immunoglobuliną Rh, kiedy istnieje możliwość kontaktu z krwią o czynniku Rh+. Leczenie należy jednak wykonać przed kontaktem, dlatego, że ta metoda nie działa na wytworzone już przeciwciała. Tę metodę stosuje przy badaniach, które muszą być wykonane i nie można ich wykluczyć.
Jakie są objawy konfliktu serologicznego?
Kobiety nie posiadają żadnych objawów, które mogłyby być charakterystyczne dla konfliktu serologicznego. Istnieją jednak objawy, które mogą wystąpić u noworodka. Jest to niedokrwistość hemolityczna, która objawia się:
- żółtaczką - podczas konfliktu serologicznego dochodzi do obumierania czerwonych krwinek płodu, w wyniku czego następuje uwalnianie hemoglobiny do krwi. Hemoglobina rozkłada się i powstaje związek o nazwie bilirubina. To właśnie bilirubina nadaje żółtawy odcień skórze dziecka. Jest to stan niebezpieczny, gdyż wysoki poziom bilirubiny może prowadzić do uszkodzenia mózgu, powodując schorzenia takie jak encefalopatię bilirubiny lub żółtaczkę jąder podkorowych.
- niewydolnością serca - ograniczona liczba czerwonych krwinek uniemożliwia prawidłowy transport hemoglobiny. Skutkuje to cięższą pracą serca prowadzącą do niewydolności serca.
Jak diagnozuje się konflikt serologiczny?
W pierwszej kolejności lekarz sprawdza, jaki czynnik krwi posiada matka, kierując ją na badania. Jeśli w wynikach pojawia się Rh-, lekarz prowadzący kieruje ją na badania laboratoryjne, które mają na celu wykrycie obecności przeciwciał, których obecność jest możliwa po wcześniejszym kontakcie z czynnikiem Rh+. Jeśli ojciec dziecka posiada czynnik Rh-, może zostać wykonana amniopunkcja, czyli pobranie płynu owodniowego w celu określenia czynnika dziecka. Jeśli występuje konflikt serologiczny, wykonuje się dodatkowy test na przeciwciała Rh w późniejszym etapie ciąży.
Kiedy można dowiedzieć się o powikłaniach konfliktu serologicznego u dziecka?
Już podczas ciąży można wykonać amniopunkcję, USG Dopplera lub badania przeciwciał, aby sprawdzić czy płód cierpi na niedokrwistość hemolityczną.
Jak leczy się niedokrwistość hemolityczną?
Leczenie w mało zaawansowanym stadium często jest nie wymagane. Jednak jeśli dziecko ma duże zaburzenia, podaje się żelazo oraz erytropoetynę, która pobudza organizm do produkcji czerwonych krwinek. W przypadku zdiagnozowania choroby u płodu lekarz w skrajnych przypadkach może zdecydować się na wywołanie porodu, jeśli dziecko uznaje się za donoszone lub wykonać transfuzję krwi przez pępowinę.
Konflikt serologiczny jest stanem, który może nieść poważne konsekwencje zdrowotne dla dziecka. Dlatego bardzo ważne jest kontrolowanie stanu zdrowia matki i płodu podczas ciąży. Opieka prenatalna jest w stanie uchronić przed rozwojem wielu chorób i pozwolić na wczesne wdrożenie leczenia, jeśli zachodzi taka konieczność. Oznacza to, że nawet jeśli pojawi się problem zdrowotny, możemy szybciej reagować i uchronić się przed poważnymi problemami zdrowotnymi. Kobiety w ciąży zawsze powinny być pod stałą opieką lekarza ginekologa i wykonywać badania laboratoryjne i obrazowe.
komentarze (0)