Choroba popromienna jest schorzeniem wywołanym promieniowaniem jonizującym. Do przyczyn zachorowania zaliczamy ekspozycję na nadmierne lub częste promieniowanie, choroba popromienna może być również wynikiem wchłonięcia izotopów promieniotwórczych drogą wziewną lub doustną.
Czym jest choroba popromienna?
Choroba popromienna jest schorzeniem powodującym szereg objawów, które pojawiają się wskutek nadmiernej ekspozycji na promieniowanie jonizujące. Objawy pacjentów różnią się w zależności od wieku pacjenta oraz natężenia promieniowania. Choroba popromienna występuje w momencie, kiedy stężenie promieniowania utrzymuje się ponad dopuszczalną normę. W codziennym życiu mamy styczność z promieniowaniem, jednak stężenie jest na tyle niskie, że nie powoduje powstawania choroby popromiennej. Przekroczenie dopuszczalnej normy następuje głównie po awarii elektrowni atomowej. Na nadmierne promieniowanie jesteśmy też narażeni w momencie użycia bomby atomowej. Należy wiedzieć, że im stężenie promieniowania jest wyższe, tym groźniejsze są skutki dla zdrowia.
Jak promieniowanie jonizujące wpływa na zdrowie?
Promieniowanie jonizujące, które wnika do naszego organizmu powoduje masowe zmiany w naszym ciele. Dochodzi do przemiany chemicznej wody w naszych tkankach. Przemiany te prowadzą do mutacji genetycznych oraz martwicy komórek. Jeśli osoba posiada styczność z dużym promieniowaniem grozi to śmiercią, jeśli dawka jest niska, może w przyszłości u takiej osoby wystąpić różnego rodzaju nowotwór. W przypadkach, w których promieniowanie jest niskie, występuje ryzyko pojawienia się w przyszłości zaburzeń hormonalnych i problemów z zajściem w ciążę. Warto zwrócić uwagę, że niewielkie ilości promieniowania, które emitowane są przez długi czas, mogą skutkować również negatywnym wpływem na zdrowie.
Kto jest narażony na chorobę popromienną?
Choroba popromienna jest zagrożeniem dla osób pracujących przy obsłudze urządzeń emitujących promieniowanie. Na zachorowanie są narażone również osoby pracujące w polu zepsutej lampy rentgenowskiej lub operatorzy tych maszyn pracujący bez specjalnej odzieży ochronnej. Jednym z zagrożeń na świecie jest użycie bomby lub awaria elektrowni atomowej.
Objawy choroby popromiennej
Objawy choroby popromiennej mogą mieć różny przebieg. To, w jakim czasie pojawią się pierwsze symptomy choroby, w głównej mierze zadecyduje o przebiegu choroby. Wyróżniamy kilka postaci choroby popromiennej:
|
postać subkliniczna choroby popromiennej
|
ogólne osłabienie oraz zmniejszenie limfocytów we krwi obwodowej. Występuje podczas promieniowania nie przekraczającego 2 Gy. W takich przypadkach nie istnieje ryzyko zgonu.
|
|
postać hematologiczna choroby popromiennej
|
ogólne osłabienie oraz również zmniejszenie limfocytów we krwi obwodowej. W tej postaci występuje niedokrwistość, skaza krwotoczna, spadek odpornośći, tendencja do sepsy. U pacjentów z postacią hematologiczną występuje małopłytkowość, która powoduje częste krwawienia oraz trudność w gojeniu się ran. Dodatkowo pacjenci skarżą się na duszności i zawroty głowy. Umieralność w tym przypadku wynosi około 25%
|
|
postać jelitowa choroby popromiennej
|
biegunki, niewydolność jelit i nerek, skaza krwotoczna, niedokrwistość, posocznica, niedożywienie, odwodnienie, uszkodzenie układu pokarmowego. Śmiertelność w tym przypadku wynosi od 50 do 100%
|
|
postać mózgowa choroby popromiennej
|
rozwija się najszybciej i najmniej o niej wiemy. Po napromieniowaniu o wartości większej niż 20Gy występują drgawki, utrata przytomności, niewydolność oddechowa, gorączka, obrzęk i niedotlenienie mózgu. U takich pacjentów śmiertelność wynosi 100%, a zgon następuje po 2-3 dniach bez względu na wdrożone leczenie.
|
|
postać enzymatyczna choroby popromiennej
|
po utracie przytomności następuje zgon.
|
Przewlekła choroba popromienna
Istnieje jeszcze postać przewlekła, która również jest niebezpieczna dla zdrowia. Przypadki tej choroby pojawiają się u osób, które mają do czynienia z niskim promieniowaniem przez długi okres. Mamy tutaj na myśli osoby, które obsługują urządzenia promieniujące. Pierwsze objawy choroby pojawiają się w późniejszych latach od ekspozycji. Na skutek tej choroby dochodzi do rozwoju nowotworów złośliwych, wyróżniamy tutaj w szczególności: białaczkę, chłoniaka, nowotwory tarczycy czy układu kostnego. Dodatkowo u osób chorujących na przewlekłą chorobę popromienną występuje szybsze starzenie się organizmu, czasowa bezpłodność, ryzyko występowania wad potomstwa, zaburzenia hormonalne, zaćma oraz przedwczesna śmierć.
Promieniowanie w ciąży
Promieniowanie jonizujące w ciąży jest stanem bardzo niebezpiecznym. Oczywiście wszystko zależy od dawki promieniowania, jednak we wczesnej ciąży promieniowanie może wpłynąć na obumarcie płodu. Napromieniowanie w późniejszym okresie ciąży może skutkować wadami wrodzonymi lub śmiercią dziecka.
Leczenie choroby popromiennej
Leczenie choroby popromiennej polega na podawaniu pacjentom preparatów homeostazy ustrojowej i obserwacji organizmu. Ważnym czynnikiem w leczeniu jest czas, który jest potrzebny do odbudowy uszkodzonych narządów. W przypadku występowania hematologicznej postaci choroby podaje się preparaty krwiopochodne, płyny krwiozastępcze, środki przeciwdrobnoustrojowe, leki wpływające na pobudzenie procesu hematopoezy szpikowej. W przebiegu postaci jelitowej choroby popromiennej stosuje się dodatkowo karmienie pozajelitowe, aby nie narażać uszkodzonego układu pokarmowego na dodatkowe podrażnienie podczas jego regeneracji.
Jak uchronić się przed promieniowaniem jonizującym?
Nie istnieją nadal skuteczne metody, które w sposób profilaktyczny mogłyby stanowić ochronę przed promieniowaniem. W przypadku awarii elektrowni atomowej należy jedynie zwiększyć dystans od miejsca katastrofy. Po wybuchu elektrowni w Czarnobylu podawano płyn Lugola, który miał na celu wysycenie tarczycy jodem i jodkiem potasu, który miał za zadanie chronić przed wchłanianiem się izotopu jodu. W obecnych czasach istnieje wiele wątpliwości na temat skuteczności tej metody, dlatego w przypadku wystąpienia zagrożenia promieniowania nie sięgajmy po płyn Lugola na własną rękę. Korzystajmy z wiarygodnych źródeł informacji i postępujmy według instrukcji.
komentarze (0)