Czym jest zaćma?
Zaćma, nazywana również kataraktą, to dolegliwość, w której następuje zmętnienie soczewki lub torebki soczewki oka. Jest spowodowana utratą naturalnej przejrzystości soczewki i jej zaburzeniem przemiany materii. Sprawia to, że powstają na niej plamki i zmętnienia, co objawia się postępującym pogorszeniem jakości wzroku. Zaćma występuje najczęściej u osób starszych po 50-tym roku życia, jednak młodzi ludzie też niekiedy na nią cierpią. Osoba chora odczuwa wtedy pomniejszoną ostrość widzenia, obniżony kontrast i nasycenie barw. Ma problemy z czytaniem tekstu i widzeniem zarówno w dali, jak i blisko oraz posiada odczucie zmęczonego wzroku. Często pacjenci określają ten stan, jakby wszystko widzieli przez mgłę. Zdarza się, iż zaćma może pojawiać się u młodszych osób z cukrzycą lub krótkowzrocznością. Zaćma może posiadać charakter nabyty lub wrodzony, natomiast nieleczona może doprowadzić do całkowitego zaprzestania widzenia, ślepoty.
Rodzaje zaćmy
Wyróżniamy kilka rodzajów zaćmy wrodzonej i nabytej na skutek wieku lub powikłań po chorobach lub operacjach.
Choroba ta rozwija się w pierwszych latach życia dziecka lub występuje od urodzenia. Powodem pojawienia się zaćmy wrodzonej mogą być różne anomalie chromosomalne lub metaboliczne, a także narażenie płodu na niekorzystne działanie niektórych leków w łonie matki podczas choroby np. przy żółtaczce zakaźnej, różyczce, czy grypie. Przyczyną występowania zaćmy wrodzonej mogą być również uwarunkowania genetyczne.
|
Zaćma całkowita
|
Zmętnienie występuje na całej soczewce.
|
|
Zaćma jądrowa
|
Zmętnienie pojawia się w centrum soczewki.
|
|
Zaćma błoniasta
|
Zmętnienie występuje w konsekwencji przerwania ciągłości torebki soczewki.
|
|
Zaćma warstwowa
|
Jest to najczęściej występująca odmiana zaćmy, zmętnienie widzimy w jądrze soczewki położonej na obwodzie, w niewielkim stopniu obejmuje część centralną soczewki, powoduje częściowe upośledzenie widzenia.
|
|
Zaćma torebkowa przednia i tylna
|
Zmętnienie lokalizuje się w przedniej lub tylnej torebce.
|
|
Zaćma biegunowa przednia i tylna
|
Zmętnienie pojawia się w przedniej lub tylnej torebce.
|
Rodzaj zaćmy nabytej uzależniony jest od lokalizacji zmian w soczewce, spowodowanych przez mętnienie.
|
Zaćma korkowa
|
Zmętnienie występuje w powierzchniowych warstwach, które otaczają jądro soczewki, zwane również korą. W zależności od lokalizacji może upośledzać widzenie, rozszczepianie czy załamywanie się światła lub nie dawać żadnych objawów, gdyż centralna część soczewki jest nienaruszona.
|
|
Zaćma jądrowa
|
Zmętnienie usytuowane jest w jądrze soczewki. Powoduje powolne zmiany, które zabarwiają soczewkę na żółto lub brunatno. Przyczynia się do zaburzenia widzenia w dali, natomiast w początkowej fazie choroby prowadzi do krótkowzroczności i chwilowej poprawy widzenia z bliska. Pogarsza także głębię kolorów i poczucie kontrastu oraz może doprowadzić do podwójnego widzenia w jednym oku.
|
|
Zaćma korkowo-jądrowa
|
To połączenie zaćmy jądrowej i korkowej ze wszystkimi towarzyszącymi im objawami. Dodatkowo powoduje nienaturalne załamywanie się światła i znaczące pogorszenie się ostrości widzenia z uwagi na umiejscowienie w części centralnej soczewki.
|
|
Zaćma podtorebkowa tylna (czaszowata)
|
Zmętnienie występuje pod tylną torebką soczewki, przeważnie w jej centrum i powoduje widoczne zaburzenie widzenia bardziej z bliska, niż w dali. Jest to rodzaj zaćmy najszybciej postępujący, gdyż pogorszenie widzenia może nastąpić w ciągu kilku tygodni. Do pierwszych objawów należy gorsze widzenie przy jasnym oświetleniu lub w słońcu oraz olśnienie.
|
Diagnoza zaćmy
Diagnoza zaćmy opiera się przede wszystkim na badaniu oka za pomocą specjalnej lampy szczelinowej. Do wykonania pełnego badania stosowane są krople, które powodują rozszerzenie źrenic. W oparciu o wywiad medyczny i przeprowadzone badanie, lekarz może stwierdzić, czy ma do czynienia z zaćmą. W momencie, gdy występuje zaćma dojrzała i ocena dna oka jest utrudniona, wykonane zostanie badanie ultrasonograficzne w projekcji B. Pomoże to wykluczyć inne choroby oka, takie jak np. guz wewnątrzgałkowy, czy odwarstwienia siatkówki.
Najczęściej występujące objawy zaćmy:
- Szybsze niż standardowo męczenie się oczu.
- Pogarszanie się ostrości widzenia, następujące stopniowo
- Uciążliwe jasne światło
- Widzenie za mgłą
- Narastająca różnowzroczność i krótkowzroczność
- Problemy z dobieraniem odpowiednich okularów
- Trudności z oceną odległości oraz poruszaniem się
- Upośledzenie widzenia kolorów
- Podwójne lub zniekształcone widzenie
Czy zaćmę można wyleczyć?
Na szczęście tak. Można ją leczyć za pomocą kropli przeciwkataraktowych, jeśli jest w początkowym stadium, natomiast jeśli zajmie całą soczewkę, wyleczenie bez operacji jest niemożliwe, gdyż zmętnienie soczewki jest dolegliwością nieodwracalną. Zbawienną metodą leczenia jest innowacyjny zabieg operacyjny, który jest bezbolesny i szybki. Pacjent otrzymuje znieczulenie miejscowe w postaci kropli do oczu, następnie zmętniała soczewka zostaje usunięta, a na jej miejsce jest wprowadzona nowa sztuczna o odpowiednio dobranych pod pacjenta parametrach. Osoba po zabiegu przeważnie opuszcza szpital, czy klinikę w tym samym dniu, w towarzystwie opiekuna. Po zabiegu pacjent widzi od razu przez operowane oko, lecz jego stabilizacja trwa do około 3 miesięcy. W tym czasie przyjmuje krople, które otrzymał od lekarza i stosuje się do zaleceń po zabiegu.
Zalecenia po operacji zaćmy:
- Należy unikać gwałtownego podnoszenia się i schylania
- Nie wolno uciskać i trzeć oka
- Nie wolno podnosić ciężkich przedmiotów i wykonywać dużego wysiłku fizycznego
- Nie wolno pochylać się podczas podnoszenia przedmiotów
- Nie powinno się brać prysznica czy kąpać w gorącej wodzie
- Nie wolno korzystać z sauny
- Należy chronić oko przed dostaniem się do środka wody
- Należy unikać czynności, które wymagają napinania mięśni brzucha
Korzyści wynikające z operacji zaćmy:
- Lepszy komfort życia
- Ostrzejsze widzenie
- Żywsze, jaśniejsze kolory
- Zmniejszenie mocy okularów do dali lub całkowite się ich pozbycie
Jak zapobiec zaćmie?
Jedyne, co możemy zrobić, to po rozpoznaniu czynników, które ją powodują lub przyspieszają jej powstanie, wdrożyć profilaktykę, która opóźni wystapienie choroby. Dlatego warto nie palić papierosów i chronić oczy przed promieniowaniem ultrafioletowym, podczerwonym oraz rentgenowskim, poprzez noszenie okularów posiadających filtr ochronny UV, a także przyłbicy i masek ochronnych podczas wykonywania różnych prac zawodowych. Natomiast osoby posiadające choroby ogólnoustrojowe, metaboliczne, czy obciążone genetycznie, powinny zadbać o odpowiednie leczenie, nie doprowadzając do przyspieszenia pojawienia się objawów zaćmy. Na świecie pojawiło się wiele prac naukowych, w których wyniki badań wskazują, iż odpowiednia dieta czy suplementacja witaminy C, mają ochronny wpływ przed wystąpieniem zaćmy.
Wiemy, że na pojawienie się zaćmy wpływa wiele czynników, lecz na niektóre z nich możemy wpłynąć odpowiednio się odżywiając, przyjmując suplementy, chroniąc oczy i dbając o swoje zdrowie. Zaćma upośledza nasz wzrok i sprawia nam duży dyskomfort podczas codziennego funkcjonowania. Odzyskanie pełnej sprawności oczu, nawet przy zaawansowanej zaćmie, jest możliwe. Dlatego nie warto zwlekać, gdy zauważymy pogarszający się wzrok, tylko należy udać się do specjalisty, który zdiagnozuje naszą dolegliwość i pomoże szybko wrócić do pełnego zdrowia.
komentarze (0)