Dna moczanowa - jakie są objawy i jak sobie z nimi radzić?

Dna moczanowa, co zrobić podczas napadu dny moczanowej?

Dna moczanowa to choroba, która według statystyk atakuje około 1-2% populacji. Na zachorowanie narażeni są bardziej mężczyźni powyżej 50. roku życia, dna moczanowa występuje głównie u panów. Dna jest wynikiem wysokiego stężenia kwasu moczowego we krwi. Kobiety znacznie rzadziej dotyka ta przypadłość, jeśli pojawiają się takie przypadki, to dotyczą kobiet po menopauzie. Dna moczanowa nazywana jest inaczej podagrą, artretyzmem lub skazą moczanową. Dawniej była nazywana chorobą osób bogatych. Uważano, że osoby zamożne spożywają posiłki bogate w różne wartości odżywcze i to właśnie taki sposób odżywiania wpływa na rozwój choroby. W starożytności o tej chorobie pisał nawet Hipokrates.

Czym jest dna moczanowa?

Dna moczanowa inaczej podagra charakteryzuje się nagłym zapaleniem stawów, które jest bolesne i gwałtowne. Choroba atakuje znienacka, a jej skutki ciągną się latami. Skaza moczanowa atakuje w większości przypadków staw śródstopno paliczkowy, objawia się również w postaci guzków dnawych i kamieni nerkowych. Chorobę tą wywołuje głównie kwas moczanowy, który ze względu na brak ujścia się krystalizuje i odkłada w stawach ścięgnach oraz tkankach. W tym miejscu pojawia się zaczerwienienie, obrzęk i bolesność. Do rozwoju dny moczanowej dochodzi często latami, a delikatne symptomy są bagatelizowane przez pacjentów

Pierwsze objawy dny moczanowej, jak się objawia dna moczanowa?

Do głównych objawów podagry należy regularnie nawracający ból spowodowany toczącym się stanem zapalnym stawów. Atakuje głównie dużego palca u nogi, staw skokowy, staw kolanowy czy staw nadgarstka. Objawy bólowe pojawiają się głównie w nocy, wtedy dochodzi do spadku temperatury ciała i ból się nasila. Podczas ataku może wystąpić podwyższona temperatura oraz zmęczenie. Skrystalizowany kwas moczanowy może prowadzić do nadżerek kostnych a w następnym stadium do przewlekłego artretyzmu. Czyli podwyższonego kwasu moczowego w organizmie. Podagra dzieli się na kilka etapów:

• okres międzynapadowy

• ostre zapalenia stawów

• okres bezobjawowej hiperrurykemi

• dna przewlekła

Przebieg ostrej dny moczanowej

Ostry okres dny moczanowej następuje w przebiegu wahań poziomu kwasu moczowego obecnego w płynie stawowym. Istnieje kilka czynników, które mogą wpływać na takie wahania. Są nimi między innymi alkohol, wysiłek fizyczny, jedzenie zawierające dużą ilość związków purynowych, operacja lub uraz. Do wysokiego stężenia kwasu moczanowego w płynie stawowym może doprowadzić zażywnie niektórych leków np. allopurinol. Podczas występowania ostrego napadu dny moczanowej pojawia się silny ból, który osiąga swój szczyt po upływie około 8 godzin , dodatkowo występuje obrzęk i zaczerwienienie. Napad może utrzymywać się przez kilka godzin, nieleczony może trwać nawet do dwóch tygodni. 

Leki na dnę moczanową, leczenie farmakologiczne dny moczanowej

Podczas występowania napadu należy skonsultować się z lekarzem w celu ocenienia ogólnego stanu zdrowia i potwierdzenia diagnozy. Jeśli lekarz potwierdzi, że to dna moczanowa zaleci zastosowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych, glikokortykosteroidy lub kolchicynę. Tylko szybka reakcja i przyjęcie odpowiednich leków przyczynia się do zmniejszenia bólu.

Przyczyny dny moczanowej

Panuje powszechnie teoria, że dna moczanowa wynika ze stosowania nieprawidłowej diety. Owszem 12% przypadków przyjmowało zbyt dużo żywności bogatej w puryny, ale nie jest to jedyna przyczyna zachorowania na dnę moczanową. Produkty bogate w puryny to głównie napoje słodzone fruktozą, mięso i owoce morza. Dodatkowo uważa się, że znaczny wpływ na rozwój podagry ma nadużywanie alkoholu. Tak jak wcześniej wspomniane, dieta to nie jedyny czynnik sprzyjający rozwojowi tej choroby. Istnieje również predyspozycje genetyczne. Skłonność do zachorowania otrzymujemy od rodziców. Istnieje również zespół Lesha Nyhana, który polega na częściowym lub całkowitym braku enzymu regulującego poziom kwasu moczanowego, osoby z tą dolegliwością są narażone na wysokie stężenie. Istnieją również stany, podczas których kwas moczanowy wzrasta, są to wszelkiego rodzaju urazy, odwodnienie, operacja i ciężkie choroby. Pozostałe czynniki wpływające na rozwój choroby to otyłość, nadciśnienie, cukrzyca, choroba wieńcowa oraz zaburzenia gospodarki lipidowej. 

Jak rozpoznać dnę moczanową? Co jest pomocne w diagnozowaniu dny moczanowej?

W celu rozpoznania dny moczanowej należy wykluczyć inne choroby stawów. Pierwszym badaniem, które daje obraz wstępnej diagnozy, jest badanie stężenia kwasu moczanowego w moczu oraz dobowa jego utrata. Duże stężenie wskazuje na obecność choroby, istnieją jednak sytuację, w których stężenie może być w odpowiednim poziomie, co może być mylące podczas diagnozy. Podczas ostrego napadu kwas moczanowy może wracać do prawidłowego stężenia. Analiza płynu stawowego to badanie potwierdzające chorobę. Pod mikroskopem ogląda się płyn i szuka kryształków moczanu sodu. W ten sposób można rozróżnić dnę moczanową od dny rzekomej. Podczas diagnostyki wykonuje się również RTG, w ten sposób można wykluczyć lub potwierdzić nadżerki, guzki dnawe czy szczeliny stawowe. 

Dna moczanowa leczenie, jak wyleczyć dnę moczanową?

Leczenie polega na złagodzeniu objawów bólowych oraz zapobieganie nawrotom. Chory powinien przyjmować leki przeciwzapalne oraz przeciwbólowe. W przypadku nawrotów i długotrwałych bóli zaleca się przyjmowanie allopurynolu (obniża poziom kwasu moczowego) lub probenecydu (przyspiesza wydalanie z organizmu. Występowanie dny moczanowej sprzyja obecności innych schorzeń takich jak otyłość, kamica nerkowa, nadciśnienie tętnicze, zaburzenia gospodarki lipidowej oraz choroby nerek. W przypadku niedrożności spowodowanych kamieniami zaleca się ich operacyjne usunięcie. 

Dostępne leczenie dny moczanowej w poszczególnych etapach:

• hiperurykemia-  w tym etapie choroby zaleca się jedynie zmianę stylu życia. Odpowiednia dieta powinna zmniejszyć poziom kwasu moczowego. 

• ostry napad dny moczanowej-zaleca się przyjmowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych. W tym etapie choroby stosuje się tylko leki niwelujące objawy. Stosowanie leków obniżających poziom kwasu moczowego może przyczynić się do nasilenia objawów. 

• dna przewlekła - leczenie tego stanu opiera się na zahamowaniu dalszego rozwoju oraz leczeniu powikłań wynikających z choroby. Dodatkowo pacjent przyjmuje leki hamujące produkcję kwasu moczowego.

Dna moczanowa dieta i zmiana stylu życia

Dieta odgrywa bardzo ważną rolę w życiu pacjentów chorych na dnę moczanową. Podagra jest chorobą, która może rozwijać się w przypadku nadmiernego przyjmowania posiłków bogatych w puryny. Dlatego pacjenci ze stwierdzoną dną moczanową muszą zmienić styl swojego życia i wykluczyć produkty bogate w puryny. Pacjent powinien wykluczyć ze swojej diety produkty takie jak: drożdże, podroby, dziczyznę, grzyby, ryby morskie, szpinak, kawę, herbatę, warzywa strączkowe oraz kakao. Podczas dny moczanowej należy ograniczyć spożywanie wywarów mięsnych, wędlin, konserw, potraw tłustych, ostrych przypraw czy rabarbaru. Chorzy mogą włączyć do swojej diety chude mięso, chude mleko i jaja, ryż, miód, warzywa i owoce. Dodatkowo picie wody z cytryną może znacznie obniżyć poziom kwasu moczowego. Zaleca się przyjmowanie 4-5 posiłków w równych odstępach czasu. Ostatni posiłek zjadać na 3 godziny przed zasypianiem. Chorzy powinni wypijać minimum 3 litry wody. 

Jak często występuje dna moczanowa

Problem dotyka około 2% populacji, większą skłonność do zachorowania mają panowie. Choroba występuje głównie u osób powyżej 65 roku życia. Kobiety zapadają na tą chorobę znacznie rzadziej, jeśli jest ona obecna to głównie u pań po menopauzie. Istnieją przypadki, w których występują czynniki wpływające na rozwój przewlekłej dny moczanowej, należą do nich osoby, które doświadczają pierwszego napadu w młodości, osoby nieleczone, pacjenci u których ataki pojawiają się 4 razy do roku. 

Czy dnę moczanową można wyleczyć?

Dna moczanowa jest chorobą, którą leczy się objawowo. Po 10 latach staje się chorobą przewlekłą. Objawy występują w różnym nasileniu. Osady kryształków moczanu wpływają na degradację nasady kostnej oraz chrząstki przyczyniając się do powstawania nadżerek, które powodują zniekształcenia stawów oraz ich niesprawność. Dodatkowo kryształki moczanu mogą umiejscowić się np. w małżowinie usznej, stawach dłoni, stawach stóp. Guzki dnawe mogą osadzić się również w narządach wewnętrznych, co prowadzi do uciskania nerwów, czy uszkodzenia nerek. Takie przypadki kwalifikują się do operacyjnego usunięcia. Szybkie wdrożenie leczenia na początku choroby może wpłynąć na zahamowanie objawów i powrót do zdrowia. Należy zmienić styl życia i zwracać uwagę na spożywane produkty 

Profilaktyka dny moczanowej

Osoby z tendencją do występowania dny moczanowej powinny wykonywać regularnie badania oceniające poziom kwasu moczowego w organizmie. Dodatkowo wprowadzić odpowiednią dietę, która uniemożliwi rozwój choroby.

Najczęściej zadawane pytania

Choroby podobne do dny moczanowej

• do chorób podobnych do dny moczanowej zaliczamy dnę rzekomą, ostrogą, zapalenia stawu stopy, zapalenie ścięgna Achillesa. Te choroby w początkowej fazie rozwoju mogą dawać podobne objawy jak dna moczanowa

Dna moczanowa, z czego powstaje?

• Dna moczanowa powstaje na skutek odkładania się kryształków moczanu. Dzieje się tak na skutek wzmożonego wytwarzania kwasu moczowego.

Czy dna moczanowa jest uleczalna?

• Dna moczanowa jest chorobą nieuleczalną, jednak zastosowanie odpowiedniej terapii przynosi pożądane efekty. Wczesne wdrożenie leczenia znacznie podnosi komfort pacjenta.

Jak długo trwają ataki dny?

• Nagłe ataki dny moczanowej mogą utrzymywać się do dwóch tygodni. Wszystko zależne jest od zaawansowania choroby.

Co ważne jest w diagnozowaniu dny moczanowej?

• Najważniejszym czynnikiem podczas diagnozy jest stężenie kwasu moczowego w krwi, następnie pacjent zostaje poddany dalszej diagnostyce

Dna moczanowa to choroba, która nie jest wyrokiem. Odpowiednie leczenie oraz stosowanie odpowiedniej diety może zahamować jej rozwój. Ważne jest, aby przestrzegać zaleceń lekarza, aby nie doprowadzić do stanu przewlekłego. W przypadku wskazań operacyjnych, chorzy po zabiegach wracają do normalnego funkcjonowania, a ich komfort jest zadowalający.