Autyzm lub spektrum autyzmu to zaburzenia w rozwoju charakteryzujące się wycofaniem społecznym, trudnościami w relacjach z ludźmi oraz powtarzalnym stereotypowym zachowaniem. Zaburzenia rozwoju najczęściej dają o sobie znać około 3 roku życia. Szacuje się, że na 100 dzieci urodzonych w Europie 1 rodzi się z autyzmem. Mimo przeprowadzonych wielu badań to zaburzenie nie posiada określonej jednoznacznej przyczyny.
Czym jest autyzm?
Autyzm jest zaburzeniem neurologicznym. Zaburzenia tego typu nie klasyfikujemy jako choroby, uważa się, że są to zaburzenia rozwoju. Pierwsze objawy pojawiają się około 3 roku życia i w większości przypadków pozostają już do końca życia. Autystyczne dzieci mają problemy w nawiązywaniu kontaktów z rówieśnikami, z okazywaniem emocji i porozumiewaniem się, co oznacza, że mają często problem z mową. Dodatkowo dzieci z autyzmem nie reagują na polecenia oraz cechują się wolniejszym rozwojem. Zmiany mogą być widoczne bardziej lub mniej w zależności od stopnia autyzmu. Autyzm może być zauważalny w 3 obszarach, tzw. triada autyzmu. Podczas diagnozy bierze się pod uwagę trzy sfery:
- interakcje społeczne
- komunikacja
- powtarzalne stereotypowe zachowania
Dodatkowo zaburzenie to łączy się często z nietypowym odbieraniem świata za pomocą zmysłów. Oznacza to, że dzieci autystyczne mogą odbierać bodźce nadmiernie lub odczuwać je w znikomy sposób. To znaczy, że niektóre autystyczne dzieci odczuwają uścisk ręki jako poparzenie, a niektóre nie czują go wcale. Osoby dorosłe, którym doskwiera autyzm, opowiadają o dyskomforcie, jaki sprawia im patrzenie prosto w oczy. Zaburzenia w odbieraniu bodźców są czasem przyczyną odczuwania nawet bólu. Takie zaburzenia, występujące u pacjentów z autyzmem, klasyfikujemy jako zaburzenia sensoryczne.
Objawy autyzmu
Objawy autyzmu możemy podzielić na te występujące w obszarach:
Interakcje społeczne - zaburzenia powstałe na skutek autyzmu skutkują trudnościami z odczytywaniem emocji. Osoby mają problem z odczytywania uczuć u innych osób. Nie potrafią zrozumieć, jak inne osoby się czują np. dlaczego innym jest smutno.
Komunikacja - komunikacja u osób z autyzmem często różni się od tej, którą wykorzystujemy na co dzień. To znaczy pacjenci z tymi zaburzeniami często nie mówią i wykorzystują pokazywanie obrazków lub pisanie do przekazania informacji o swoich potrzebach. Pacjenci, którzy nie posiadają problemów z mową, często powtarzają wyrażenia lub słowa
Powtarzalne stereotypowe zachowania - osoby z autyzmem posiadają cechy, które świadczą o stereotypowych zachowaniach, co oznacza, że np. pokonują daną drogę za każdym razem tą samą ścieżką, układają zabawki zawsze w tej samej kolejności, mają swoje zainteresowania, które rzadko kiedy zmieniają. Nie lubią sytuacji zmiennych, a nagłe wydarzenia stają się dla nich sytuacją stresową.
Objawy autyzmu z podziałem na obszary
|
Interakcje społeczne
|
- dziecko nie jest w stanie wskazać palcem, co go interesuje
- nie patrzy na przedmiot, który wskazuje rodzic
- trudności w nawiązywaniu relacji
- brak okazywania uczuć
- brak zrozumienia uczuć innych
- dziecko nie naśladuje
- nie potrafi się dzielić
|
|
Komunikacja
|
- opóźniona mowa
- problemy z mową
- brak poczucia humoru
- nierozumienie ironii
- brak zgłaszania potrzeb i pragnień
- powtarzanie wyrazów
- mimika nieodpowiednia do wypowiadanych słów
- zła interpretacja poleceń
|
|
Powtarzalne stereotypowe zachowania
|
- brak akceptacji zmian
- postępowanie według tej samej zasady
- układanie zabawek w ten sam sposób
- przywiązanie do rzeczy
- dziwne zainteresowania jedną dziedziną
- powtarzanie ruchów
|
|
Trudności sensoryczne
|
- zakrywanie uszu na niektóre dźwięki
- brak potrzeby przytulania
- nadmierna wrażliwość na struktury, materiały
- szukanie wrażeń zmysłowych np. wpatrywanie się w światło
|
Przyczyny autyzmu
Przyczyny autyzmu nie są do końca znane. W obecnej chwili uważa się, że na powstawanie autyzmu ma wiele czynników. Uważa się, że wpływ na rozwój autyzmu ma genetyka. Oczywiście nie jest to jedyny czynnik, bo kluczowe role odgrywają również czynniki środowiskowe, takie jak wcześniactwo, ciąże mnogie, późny wiek rodziców, czy infekcje w ciąży.
Diagnostyka autyzmu
Autyzm jest diagnozowany na podstawie przeprowadzenia wywiadu u specjalistów. Pierwsze objawy pojawiają się około 3 roku życia. W większości przypadków to rodzice zauważają niepokojące zmiany w zachowaniu dziecka. Już w wieku niemowlęcym w niektórych przypadkach można zauważyć zachowania odbiegające od normy. Jeśli dziecko nie gaworzy, nie śledzi wzrokiem przedmiotów, które rodzic mu pokazuje, nie wzdryga na głośne dźwięki, a po wzięciu dziecka na ręce ono całe sztywnieje, mogą być to pierwsze syndromy zaburzeń rozwoju. Pierwsze wizyty u specjalistów takich jak psychiatra, psycholog, pedagog i logopeda odbywają się, gdy dziecko ma ok. 3 lata. Jeśli dziecko uczęszcza do przedszkola, często kadra pedagogów zwraca się z prośbą do rodziców o konsultację ze specjalistą w sprawie zaobserwowanych nieprawidłowości. Dodatkowo po wstępnej analizie rozwoju dziecka może zostać ono skierowane na badania słuchu, konsultację neurologiczną oraz badania genetyczne.
Podsumowanie objawów u dzieci autystycznych
Dzieci dotknięte autyzmem żyją w swoim świecie. Ich oczami wygląda on zupełnie inaczej, niż u dzieci zdrowych. Jego świat jest na tyle absorbujący, że nie odczuwa on potrzeby rozmowy z innymi. Dzieci autystyczne nie potrzebują kontaktu z rodziną, rówieśnikami i całym otaczającym ich środowiskiem. Dodatkowo pacjenci nie czują potrzeby posiadania nowych zabawek, ani nie potrafią cieszyć się z odwiedzin babci. Komunikacja podczas autyzmu jest na tyle zaburzona, że wypowiadane słowa często pozbawione są sensu. Dodatkowo dzieci posiadają cechę stereotypowego powtarzalnego zachowania, czyli układają zabawki ciągle w ten sam sposób, przywiązują się do rzeczy do tego stopnia, że nie są w stanie znieść tego, gdy ktoś próbuje im je odebrać. Każde zmiany mogą spowodować wywołanie agresji i lęku.
Leczenie autyzmu
Radzenie sobie z autyzmem dziecka polega przede wszystkim na zaakceptowaniu świata chorego dziecka. Dodatkowo stosuje się terapię rodzinną u specjalistów zajmujących się takimi zaburzeniami. Obecne badania dowodzą, że dzieci autystyczne są narażone na wiele schorzeń takich jak: zaburzenia trawienia, nietolerancje pokarmowe, zaburzenia odporności, osłabioną zdolność do pozbywania się z organizmu substancji toksycznych oraz częste infekcje grzybicze i wirusowe. Autystyczne dzieci często wybiórczo spożywają posiłki, dlatego są narażone na niedobory witamin i minerałów. Ostatnie badania dowodzą, że do terapii psychologicznej powinna być dołączona odpowiednia suplementacja, aby rozwój nie był spowolniony ze względu na niedobory. Należy również wdrożyć odpowiednie nawyki żywieniowe, które wyeliminują śmieciowe jedzenie. Zaleca się wprowadzić terapie wspomagające, takie jak integracja sensoryczna, dogoterapia, muzykoterapia oraz metody behawioralne.
Dorosły z autyzmem
Nie jesteśmy w stanie określić możliwości usamodzielnienia się dziecka z autyzmem w dorosłym życiu. Istnieją przypadki, że osoba z autyzmem jest czynna zawodowo, a nawet zakłada rodzinę. Wszystko zależy od stopnia zaburzenia oraz wczesnego wdrożenia terapii, która pomoże jak najlepiej przystosować się do funkcjonowania w społeczeństwie. W najgorszej sytuacji znajdują się pacjenci z zaburzeniami mowy, gdyż ograniczenie komunikacji bardzo utrudnia życie dorosłe. W skrajnych przypadkach osoby autystyczne zostają pod opieką swoich bliskich do końca życia. Należy wiedzieć, że terapie wspomagające wdrożone już w wieku dziecięcym poprawiają jakość życia nie tylko autystów, ale także ich rodzin.
Jeśli u swojego dziecka zauważasz symptomy sugerujące cechy autyzmu, skonsultuj się z psychologiem. Wczesna diagnoza pomoże dobrać odpowiednią formę leczenia i poprawić jakość życia dziecka. Autyzm to nie wyrok, to zaburzenie rozwojowe, nad którym skutecznie można pracować.
komentarze (0)